Antik Dişlerde İlk Defa Nikotin Tespit Edilebildi

Bilim insanlarından oluşan bir ekip, ilk kez antik nikotin kalıntısının, tütün kullananların diş plaklarında tespit edilebileceğini gösterdi.

Majang Kabilesi. Bir kutlama için sigara içen adam, Kobown, Etiyopya. C: Eric Lafforgue

Araştırma, antik dünyada kimlerin tütünü tükettiğini belirlemek için yeni bir yöntem sunuyor ve tütün ve diğer sarhoş edici bitkilerin tarih öncesine kadar izlenmesine yardımcı olabilir.

Sigara içen birini veya tütünü çiğneyen birini tanımak kolaydır ve bu kişiler ilk olarak dişlerindeki lekelerden anlaşılır. Bir araştırma ekibi bunu göz önünde bulundurarak, tütün tüketiminin tarihini anlama umuduyla eski diş plaklarından nikotin çıkarmayı başardı.

Bilim insanları, 6000 ila 300 yıl önce ölmüş sekiz kişiye ait diş plaklarında inceledi ve ilk kez nikotin kalıntısı tespit etmeyi başardı.

(Shakespeare’nin Bahçesinde Bulunan Pipolardan Esrar Çıktı)

Araştırmacılar bu yeni yöntemi kullanarak yüzyıllar önce tütün tüketen insanları tespit etmeyi umuyorlar.

Washington Devlet Üniversitesi’nden antropolog Shannon Tushingham, “Antik diş plaklarındaki nikotin ve diğer bitki temelli ilaçları tanımlama özelliği, eski insanlar tarafından sarhoş edici madde tüketimi konusunda uzun süredir var olan soruları yanıtlamamıza yardımcı olabilir.” diyor.

“Örneğin tütünü toplumun tüm üyelerinin mi kullandığı, yoksa sadece kadınların mı, sadece erkeklerin mi ya da sadece yetişkinlerin mi kullandığı buradan anlaşılabilir.”

(Avcı Toplayıcılarda Esrar Kullanımı Bağırsak Parazitlerini Azaltıyor)

Araştırmacılar, antik kalıntılara erişebilmek için San Francisco Körfezi’ndeki Ohlone kabilesi üyeleriyle işbirliği yaptılar.

C: AFP/Getty Images

Araştırmacılar sıvı kromatografi-kütle spektrometresi kullanarak örnekleri nikotin ve kafein ve kas gevşetici özelliği olan atropin gibi bitki bazlı diğer ilaçlar için test ettiler. Bir pipo ile beraber gömülmüş bir adam ve daha yaşlı bir kadına yapılan testler, nikotin için pozitif sonuç verdi.

Antropolog Jelmer Eerkens, “Bu tek vakayla geniş kapsamlı bir sonuç çıkaramıyoruz ancak yaşı, cinsiyeti ve tütün kullanımı oldukça merak uyandırıcı.” diyor.

“Muhtemelen çocuk doğurma çağını geçmişti ve muhtemelen bir büyükanne idi. Bu, geleneksel toplumlarda daha genç olan yetişkin kadınların, bebekleri zararlı biyokimyasallardan korumak için nikotin gibi bitki toksinlerinden kaçındıklarını öneren son araştırmaları destekliyor ancak daha yaşlı kadınlar, bu zehirli maddeleri istedikleri gibi tüketebiliyorlardı.”

Diğer sarhoş edici maddelerin izlerine yönelik araştırmalar herhangi bir numunede tespit edilmedi ancak ekip, ilerleyen zamanlarda yapılacak testlerde beklenen sonuçların ortaya çıkacağını ümit ediyor.

(Neandertal Genleri Cilt Rengi, Ruh Hali ve Sigara Alışkanlığını Etkiliyor)

Brownstein, “Yüzlerce yıllık diş plaklarında, çok çeşitli bitki bazlı sarhoş edici kimyasalların saptanabileceğini düşünüyoruz. Bu araştırmalar yepyeni birer pencere açıyor.” diyor.

Şimdiye kadar, Amerika’da tütün kullanımının yayılımının izini sürmek, pipoların incelenmesi, yanmış tütün tohumlarının bulunması ve saç ve dışkı örneklerinin analizine dayanıyordu.

Ancak arkeolojik alanlarda dişler çok da sık bulunduğu için dişlere yapılacak analizler, tütün kullanımı hakkında tahminimizden çok daha fazla bilgi sağlayabilir.

Dişler söz konusu olduğunda diş plakları yüzeylere yapışır ve zamanla mineralleşir, ağızda bulunan geniş yelpazedeki maddeleri korur.

Bir bireyin ne tükettiğini anlamak, yalnızca bu mineralleşen materyalleri test etmeyi gerektirir.

IB Times. 28 Şubat 2018.

Makale: Eerkens, J. W., Tushingham, S., Brownstein, K. J., Garibay, R., Perez, K., Murga, E., … & Gang, D. R. (2018). Dental calculus as a source of ancient alkaloids: Detection of nicotine by LC-MS in calculus samples from the Americas. Journal of Archaeological Science: Reports, 18, 509-515.