Tarihöncesi Kadınlar Modern Atletlerden Daha Güçlüydü

7000 yıl önce yaşamış kadınların kol kemiklerine yapılan analizler, bugünün seçkin sporcularından bile daha güçlü olduklarını gösteriyor.

Araştırmacılar, Avrupa’daki tarih öncesi kadınların kemiklerinden 3 boyutlu modeller oluşturmak için CT taramaları kullandı. Bu tarih öncesi bir Kuzey Afrikalı tarımcının üst kol kemiği gibi. F Macintosh

Avrupa’daki arkeolojik alanlarda bulunan kemikler, tarımın şafağında son derece sıkı çalışan bu kadınların, günümüzdeki kürekçilerinden bile daha güçlü olduklarını gösterdi.

Tarih öncesi kadınlar, tohum ekme, tahıl öğütme ve evcil hayvanların bakımı gibi işlerde çok fazla emek harcıyorlardı ve durum kemiklerine de yansımıştı.

Yeni bir araştırmada, Neolitik, Bronz çağ ve Demir çağ mezarlıklarındaki iskeletler incelendi ve kemikler günümüz kadın atletleriyle karşılaştırıldı. Bulgular, tarihöncesinde kadınların son derece kaslı ve günümüzdeki şampiyon kürekçilerden bile güçlü olduklarını gösteriyor.

(Ege’de Neolitik Dönem Göçlerle Başlamamış Olabilir)

Araştırmanın eş yazarı Alison Macintosh, “Bu çalışma, tarihöncesi kadınları, günümüzde yaşayan kadınlarla karşılaştıran ilk çalışma ve binlerce yıllık tarım boyunca kadınlar arasında tutarlı ve titiz emeğin gizli geçmişini tespit etmemize olanak sağlıyor.” diyor.

Science Advances’ta yayımlanan araştırma, kadınların, Orta Avrupa’da 6.000 yıl öncesinde tarım gelişiminin arkasındaki itici güç olduğunu gösteriyor.

Araştırmaya dahil olmayan Habiba Chirchir, “Genellikle erkekleri ‘geçindiren kişi’ olarak düşünüyoruz, ancak bu çalışma gerçekten kadınların geçindirme konusundaki geniş katkısını vurguluyor.” diyor.

Tarımın ortaya çıkışı

İnsanlık tarihinin büyük bir bölümünde insanlar, göçebe olarak, avlanarak ve doğal ortamda bulunan yiyecekleri arayarak yaşadı.

Bölgesel gıda üretiminin güvenilir bir sisteminin geliştirilmesi (tarım), Levant’ta son 12.000 yıl içinde, nispeten yakın bir geçmişte ortaya çıktı.

Bu dönemdeki erkekler ve kadınlar arasındaki emek rollerini bulmak, tarihöncesi toplumların kendilerini tarımsal uygulamalar ve geliştirilen teknolojilerle birlikte nasıl örgütlediğini inceleyen antropologlar için çok oldukça önem taşıyor. Bunu anlamanın bir yolu, aktivitelerin, şekil, yoğunluk, kalınlık ve eğrilik değişiklikleri gibi kemiklere olan etkisini araştırmak.

(Ekonomik Eşitsizlik Tarımla Birlikte Avrasya’da Başladı)

Ancak şimdiye kadar, bu iskelet çalışmalarının çoğu sadece erkeklerin kemiklerini değerlendirdi ve yük taşıma faaliyeti belirtileri araştırıldı.

Pisa Üniversitesi’nden Damiano Marchi bunun nedenini olarak, erkek iskeletlerinin eski mezarlıklarda daha yaygın olduğunu ve erkek kemiklerinin aktiviteye tepki vermesinin daha güçlü olduğunu ve daha iyi anlaşıldığını belirtiyor.

Cambridge Üniversitesi Kadın Tekne Kulübü ekibinin kemikleri tarandı ve tarih öncesi kadınlarlarla karşılaştırıldı. F: University of Cambridge

Yük taşıma kaynaklı kaslar

Ekibin incelediği tarihöncesi kemikler, Orta Avrupa’da, Sırp sınırından batı Almanya’ya kadar olan alandaki mezarlıklardan geldi. Bu kalıntılar, MÖ 5.300 ila MS 850 yılları arasına tarihleniyordu.

Ekip, modern Cambridge atletlerinin ve yarı-seçkin kürekçilerin, futbolcuların, dayanıklılık koşucularının ve sporcu olmayan insanların kemiklerini bilgisayarlı tomografi ile taradılar. Kemiklerini etkileyebilecek yaralanmalar veya hastalıkları olan katılımcıları bu gruptan çıkardılar.

(DNA Sayesinde Avrupa’nın İlk Tarımcılarının İzi Anadolu’ya Sürüldü)

Araştırmada, o dönemde yaşamış kadınlar ile günümüzdeki kadınların kol kemikleri (humerus) ve alt bacak kemiklerinin (tibia) biçim ve gücü karşılaştırıldı. Karşılaştırmalara göre, tarih öncesi kadınların üst kol kemiklerinde yük taşıma faaliyetleriyle ilişkili olarak neredeyse tekdüze bir değişiklik olduğu tespit edildi. Davranışlarına yoğun ve tekrar eden emek hakim olan Bronz çağ kadınları da günümüzdeki kadınlara göre daha güçlüydü fakat her örnekte bu derece değişiyordu.

Macintosh, “Binlerce yıldır kadınlar tarafından verilen sıkı emeğin izlerini görmeye başlayabiliriz. Daha önce sadece erkek karşılaştırmalı örnekler incelendiği için bu gerçekler gözardı edilmişti.” diyor.

Tarih öncesi kadınların kollarının çelik gibi olmasına rağmen, bacak güçleri değişiyordu. Bazılarının bacakları bugünün ultra maraton koşucularınınki kadar güçlüyken, bazılarının bacakları ise günümüzde sporcu olmayan bir insanınkinden bile daha güçsüzdü. Macintosh’a göre bu durum, tibia üzerinde yoğunlaşan daha önceki çalışmaların neden kadınların ne ölçüde çalıştığını ortaya koyamadığını açıklıyor.

Tarımın erken aşamalarında kadınların rolü büyük

Tarihöncesi kadınların tam olarak hangi aktiviteleri yaptıkları net değil, ancak Macintosh, sabanın ve diğer aletlerin icat edilmediğine dayanarak bu ihtimallerin bir listesine sahip: Her gün saatler boyu, toprağı sürmek, ekin ekmek, hasat etmek, tahıl öğütmek, hayvanları sağmak, et işlemek, tekstil yapmak, çömlek yapmak.

Duke Üniversitesi’nden Steven Churchill, “Spesifik faaliyetlerini bilemesek de sonuçlar, kadınların Orta Avrupa’ya yeni bir yaşam tarzı yaratmada önemli bir rol oynadığını gösteriyor.” diyor.

(Tarımın Şafağında Göbeklitepe’de Bira Üretimi)

“Birçok erken tarım toplumunda, gıda gereksinimi avcılık ile takviye ediliyordu, bu yüzden belki de kadınlar tarım emeğinin daha fazlasını yapıyorlardı. Erken tarımcıların, göçebe avcı toplayıcı öncülerine oranla çok daha zor yaşamları vardı. Daha sert yaşam koşulları ve daha fazla hastalıkla uğraşırken daha fazla çalışmak zorundaydılar.”

“İnsanlar, göçebe yaşamaktan daha iyi olduğunu gördükleri için tarıma adapte olmamışlardı. Tarıma geçtiler çünkü muhtemelen artan nüfus yoğunluğu yiyecek aramayı zorlaştırdığı için geçmek zorundaydılar.

Bu, kadınların kelimenin tam anlamıyla büyük miktarda tarım yükü taşıması gerektiği anlamına geliyor. Macintosh ve ekip arkadaşları, geçen yıl Orta Avrupa topluluklarının avcılıktan çiftliğe geçtikçe, kadınların erkeklerden daha olumsuz etkilendiğini bildirdi: Kadınların iskeletleri, ciddi bir gelişimsel stres ve kötü sağlık belirtileri gösteriyordu.

National Geographic. 29 Kasım 2017.

Makale: Alison A. Macintosh, Ron Pinhasi and Jay T. Stock. 2017. Prehistoric women’s manual labor exceeded that of athletes through the first 5500 years of farming in Central Europe. Science Advances.