Bilinen En Eski Saplı Balta Avustralya’da Bulundu

Avustralya’da bilinen en eski saplı balta parçası bulundu. Batı avustralya’da ücra bir bölge olan Kimberley’de bulunan balta parçası, 45.000 ila 49.000 yıl öncesine, yani insanların kıtaya ilk geldiği zamana, ya da hemen sonrasına tarihleniyor. Bulunan saplı balta parçası, daha önceki keşiflerden en az 10 bin yıl daha eski.

Mikroskop altında görülen balta parçası, bir tırnak büyüklüğünde. Görsel:Australian Archaeology.

Sidney Üniversitesi’nden Profesör Hiscock, baltanın, ilk Avustralyalıların teknolojik açıdan yenilikçi olduğunu gösterdiğini söyledi. Avustralya Arkeolojisi dergisinde yayınlanana makalenin yazarı Hiscock “Güneydoğu Asya’da Buzul Çağı’na tarihlenen bir balta olmadığı için, bu keşif bize, insanların Avustralya’ya geldiğinde yeni teknolojiler denemeye başladığını, yeni geldikleri topraklardaki kaynaklardan faydalanmak için yeni yollar keşfettiğini gösteriyor” dedi.

Balta parçası aslında 1990’lı yıllarda, modern insanların yerleştiği ilk alanlardan biri olan Carpenter’s Gap isimli bir kaya sığınağında, arkeolog Profesör Sue O’Connor tarafından, yemek artıkları, aletler ve diğer objelerle birlikte bulunmuştu.

Balta parçalarının ait olabileceği çeşitli baltalara örnekler. Görsel: Stuart Hay, ANU.

Profesör O’Connor “Dünyada başka hiçbir yerde, bu tarihte saplı balta bulunmadı. Japonya’da bu çeşit baltalar, 35.000 yıl önce ilk olarak görülüyor. Fakat diğer çoğu yerde ancak tarımla birlikte, 10.000 yıl önce ortaya çıkıyorlar” diyor.

2014’te, kaya sığınağında bulunan objelerin analizi sırasında, en eski tabakaların birinden çıkarılmış, küçük bir cilalı balta parçası keşfedildi. Bu parça üzerindeki yeni incelemeler, parçanın bazalttan yapılmış, ve sonra başka bir kayaya sürtülerek cilalanmış bir baltadan geldiğini ortaya koydu.

Küçük parça, balta yeniden bilenip keskinleştirilirken, cilalı kenardan kopmuş. Araştırma ekibi baltanın kendisinin büyük ihtimalle kulllanılmak üzere başka bir yere götürüldüğünü ve bu parçanın geride kaldığını düşünüyor.

Bir tarnak büyüklüğündeki dünyanın en eski saplı balta parçası, mikroskop altında görülüyor. Görsel: Australian Archaeology.

Profesör Hiscock “Cilalı taş baltalar avcı-toplayıcı toplumlarda çok önemli aletlerdi ve Neolitik hayatın da tanımlayıcı özelliğiydi. Fakat baltalar ne zaman keşfedilmişti? Bu soru yıllardır, Avustralya’daki baltaların diğer birçok yerdeki baltalardan daha eski olduğu anlaşıldığından beri araştırılıyor. Şimdi bu soruyu cevaplıyor gibi görünen yeni bir keşfimiz var” diyor.

Profesör O’Connor, kanıtlara göre saplı balta teknolojisinin Avustralya’da,  insanlar 50.000 yıl önce kıtaya geldikten sonra geliştiğini söylüyor.  O’Connor “Geldikleri yerde böyle baltalara sahip olmadıklarını biliyoruz. Kuzeyimizdeki adalarda böyle baltalar yok. Yani insanlar Avustralya’ya geldi ve bu baltaları geliştirdi” diyor.

Balta parçalarının geldiği saplı baltalara bir örnek. Görsel: Stuart Hay, ANU.

Profesör Hiscock bir ucu öğütülerek yapılan balta teknolojisinin özellikle, dünyaya yayılan insanların yeni ortamlarına uyum sağlaması sırasında ortaya çıktığını söyledi.

Hiscock “İnsan Avustralya’ya yayılsa da, balta teknolojisi onunla birlikte yayılmadı. Baltalar sadece tropik olan kuzeyde yapıldı. Bu da belki kıtada iki farklı sömürgeci grup olduğunu, ya da insanların kıtadaki çöl ve subtropik ormanlar gibi diğer ortamlara  yayılırken bu teknolojiyi terk ettiğini gösteriyor olabilir” dedi.

“Baltaların her zaman kullanıldığı Kuzey Avustralya ile, her zaman kullanılmadığı Güney Avustralya arasındaki farklar, insanların kıtaya ilk olarak ayak basıp kolonileştirdiği zaman ortaya çıktı, ve birkaç bin yıl önce, baltaların güneyde de yapılmaya başladığı zamana kadar devam etti.”

Sidney Üniversitesi Basın Bildirisi, 11 Mayıs 2016