Maya Medeniyetinin Yok Olmasının Nedeni Kuraklık Çıktı

Mayaların yaklaşık 1000 yıl önce yaşanan şiddetli kuraklıktan dolayı yok olduğu ortaya çıktı.

İspanyol işgalciler, 1517 yılında Mayaları yok etmek için Orta Amerika’ya gittiler. Fakat İspanyollar oraya ulaştığında Mayaların yaptığı devasa yapılar zaten terk edilmişti. Antik dünyanın en gelişmiş toplumlarından sayılan Mayaların bir anda neden yıkıldıkları uzun süreden beri gizemini koruyordu.

Mayalar Avrupalılara karşı uzun süre direnmiş, ama İspanyollar yerleşmek üzere buraya ulaştıklarında, piramitler  gibi dev yapıları inşa edebilen siyasi ve ekonomik güce sahip iki milyon nüfuslu Maya uygarlığı ortadan yok olmuştu.

Mayaların kurdukları ilk yerleşim, bilindiği kadarıyla yaklaşık olarak MÖ. 1000 yıllarına denk geliyor. Genellikle Meksika’nın Yucatan yarımadası, Belize ve Guatemala’da sık yerleşim kuran Maya medeniyetinin, yaklaşık MS. 600’lü yıllarda ise doruk noktasına ulaştığı biliniyor.  Bu bölgelerde şimdiye kadar binlerce yerleşim alanı bulunmuş olmasına rağmen tropik ormanların derinliklerinde hala keşfedilmemiş yüzlerce Maya yerleşimi olduğu tahmin ediliyor.

Mayaların çok gelişmiş mimari ve sanat teknikleri olduğu da bilinen bir gerçek. Piramit ve tapınaklarını gezegenlerin konumuna, matematik ve astronomi bilgilerine dayanarak inşa eden Mayalar, yazı olarak Maya hiyeroglifleri olarak da bilinen Mezoamerika alfabesini kullanıyorlardı.

Mayaların Orta Amerika’daki uzun yıllar süren hakimiyeti, MS. 850 yıllarında bilinmeyen bir nedenle devasa şehirlerinin terk edilmeye başlamasıyla sekteye uğradı. Yaklaşık 200 yıl içinde, görkemli yerleşmelerden geriye sadece küçük Maya yerleşimleri kalmıştı.

Peki Mayaları yok oluşa iten sebep neydi? İşte bu konuda hala fikir birliğine varılabilmiş değil. Bu çöküşün belki bir, belki de birçok nedeni olabilir. Araştırmacılar, bu büyük çöküşün büyük bir felaketin bir sonucu olabileceğini düşünüyor. Maya medeniyetinin çöküşü hakkında ortaya atılan pek çok teori var. İşgal, iç savaş, ticaret yollarının çökmesi gibi nedenler bunlardan bazıları.

Mayaların dönemindeki iklim koşullarını ortaya çıkarmaya çalışan bilim insanları, o dönemlerde önemli bir iklim değişikliği yaşandığı konusunda 1990’lı yıllarda hemfikir oldu.

Daha sonra yapılan araştırmalarda, Maya uygarlığının geliştiği 250 ila 800 yılları arasında, bölgenin bol yağış aldığı anlaşıldı. Fakat 820 yılından sonra yaklaşık 95 yıllık bir kuraklığın bölgeye hükmettiğini ortaya çıktı. Kuraklık dönemi ile Mayaların çöktüğü dönemin aynı zaman dilimine denk gelmesi ise neredeyse her şeyi açıklıyordu.

Mayapan kenti gibi 13 ila 15. yüzyıla kadar tutunabilen kentler nadir olarak varolsa da, Maya medeniyeti 11. yüzyılda dağıldı. Mayaların ekonomisi tarıma dayalıydı ve kuraklık bu ekonomiyi bozdu. Bunun bir sonucu olarak siyasi gücü azalan Mayalar, kısıtlı kaynaklarla yetinemedi. Sosyal ve siyasi olarak istikrarsızlık iç çatışmalara ve savaşlara yol açtı.

Son yıllarda göllerde bulunan bazı antik iskeletlerin de, Mayaların yağmur yağması için tanrılarına verdikleri kurban olduğu düşünülüyor.

BBC