7000 Yıllık Katliam: Yabancılar Kafalarına Vurularak Öldürülmüş

Yaklaşık 7000 yıl önce, vahşice öldürülmüş dokuz kişinin cesetleri antik bir tarım yerleşiminin kenarında yer alan toplu mezara atılmıştı. Bu kişilerin kimler olduğu hiçbir zaman tam olarak bilinemeyecekse de bir şeyden eminiz: yeni yapılan bir araştırmaya göre yağmacı veya savaş esiri olmaları muhtemel bu dokuz talihsiz kişi bölgeye yabancıydı.

Halberstadt toplu mezarının kazılması yukarıda farklı renklerde gösterilmiş dokuz insana ait kalıntıları ortaya çıkardı. C: LDA Sachsen-Anhalt/Christian Meyer

Elbette ki bu kişiler, yaşamları bir talihsizlikle sonlanan tek erken Neolitik kurbanlar değildi. Ancak araştırmacıların belirttiğine göre, 2013’de Almanya, Halberstadt’ta yapılan bir inşaat sırasında bulunan bu gömütü aynı döneme tarihlenen diğer toplu mezarlardan ayıran birtakım unsurlar bulunmakta.

Almanya, Saksonya-Anhalt Hazine Yönetimi ve Arkeolojisi Resmi Dairesi’nde çalıştığı sırada gömütü inceleyen, çalışmanın baş araştırmacısı arkeolog Christian Meyer, bu kurbanların bölgeden olmadıklarını, “şu an için bilinmeyen bir kökene sahip yabancılar” olduklarını söylüyor.

(5.500 Yıllık Tahta Sopalar Ölümcül Silahlardı)

Bu kişilerin bölgeye “yabancı” oldukları, kişilere ait kemik ve dişlerdeki, diyetleriyle belirlenen bazı izotopların analiz edilmesiyle keşfedildi. Araştırmacıların bildirdiğine göre analiz, toplu mezardaki bu kurbanların kalıntılarında, bölgede gömülmüş diğer kişilerinkinden farklı izotoplar bulunduğunu ortaya çıkardı.

Toplu mezardaki cesetler düzgünce değil, birbirlerine karışmış halde bırakılmış. Sağ kol kemiği (sarı) ve sağ uyluk kemiği (kırmızı) da dâhil kırık uzuv kemiklerine dikkat ediniz. C: LDA Sachsen-Anhalt/Christian Meyer

Meyer’in belirttiğine göre, yeni keşfedilen bu mezarda yalnızca yetişkinler- sekiz erkek ve bir kadın- bulunuyor ki Neolitik dönem toplu mezarları söz konusu olduğunda bu, olağandışı bir durum. Örneğin, Almanya’da, Schöneck-Kilianstädhen olarak bilinen bir diğer erken Neolitik dönem toplu mezarında 13 çocuk, 11 erkek ve 2 kadın olmak üzere 26 kurban bulunuyor.

Meyer’e göre, bu genç yetişkinlerin kafalarının arkasına kümelenmiş yaralanmalar, sert ama keskin olmayan bir cisimle kafalarına vurulduğunu gösteriyor.

(7000 Yıllık Toplu Mezar Neolitik Dönemde Katliamı Gösteriyor)

Meyer, “ [Başka] kaotik katliamların olduğu diğer bölgelerde, yaralanmalar genellikle kafatasının tümüne yayılmış. [Halberstadt’taki] yaralanmalardan bazıları büyüklük ve biçim olarak birbirine oldukça benzer, dolayısıyla bunun öldürücü şiddetin kontrollü bir uygulaması olduğu varsayımında bulunabiliriz” diyor.

Bu yaralanmalar toplu mezardaki kurbanların maruz kaldığı inanılmaz travmayı gösteriyor. C: Christian Meyer

Meyer, Halberstadt yerleşiminin Orta Avrupa’da ekin eken ve çiftlik hayvanı yetiştiren ilk tarım kültürü olan Linearbandkeramik’e (LBK) ait olduğunu belirtiyor. Yerleşimde ayrıca LBK kültürüne ait dar ve tek odalı altı yerleşim birimi ve çoğunda yalnızca bir kişinin ve LBK eserlerinin gömüldüğü düzenli mezarlara ait izler de bulunuyor.

Meyer, “İncelediğimiz toplu mezar, düzenli ve tek kişinin gömüldüğü bu mezarlardan ciddi ölçüde farklılık gösteriyor zira cesetler mezar çukuruna dikkatlice bırakılmamış, aksine gelişigüzel bir şekilde atılmış” diyor.

Ne Olmuştu?

Meyer, elde edilen kanıtlara dayanarak, idam edilen mahkûmlar gibi, “yerli olmayan bir grup genç erkeğin kontrollü bir tavırla öldürüldüğünü” söylüyor.

Meyer’e göre, olaya dair olası en az iki senaryo bulunuyor: Kurbanlar ya (muhtemelen başarısızlıkla sonuçlanmış bir yağmacılık girişiminin sonucunda) civardaki bir yerde yakalandı ya da bölgeye uzaktaki bir yerden savaş esiri olarak getirildiler.

Neolitik insanların ölmelerinden hemen önce oluşan kafatası yaralanmalarını gösteren dijital illüstrasyon. C: Christian Meyer

Meyer, “Ne olmuştu sorusunun cevabı ne bilmiyoruz” diyor, belirttiğine göre, söz konusu bu insanların savaş esiri olarak yakalandıklarına dair herhangi bir kanıt olmadığı göz önünde bulundurulursa, bir yağma sırasında veya yerleşime uzak bir yerlerde yakalanmış olmaları muhtemel gözüküyor.

Meyer,“Bu insanlar da LBK çiftçisi olabilir, fakat farklı bir bölgeden” diyerek başka bir ihtimali de ortaya koyuyor.

(Neolitik Toplu Mezarda Akrabalar Ve Şiddet Mağdurları Birlikte Gömülmüş)

Çalışmaya katılmayan, Edinburgh Üniversitesi’nden Tarih, Klasik Çalışmalar ve Arkeoloji Bölümü’nden doktora adayı, Meaghan Dyer, katliamın, bu yerleşimde, böylesi bir şiddete yol açmış ciddi bir çatışma ve toplumsal baskının varlığını gözler önüne serdiğini söylüyor.

Dyer, “Bu bölge, daha önce bilinmeyen geniş ölçekli, erkeği hedefleyen bir infaz uygulamasını işaret ederek, bilinen diğer katliamlardan açıkça farklı bir örnek sunuyor. Tarihöncesindeki çok kilit bir noktada yaşanmış kişilerarası şiddet üzerine de yeni bir ışık tutuyor.” diyor.

Live Science. 9 Temmuz 2018.

Makale: Meyer, C., Knipper, C., Nicklisch, N., Münster, A., Kürbis, O., Dresely, V., … & Alt, K. W. (2018). Early Neolithic executions indicated by clustered cranial trauma in the mass grave of Halberstadt. Nature Communications, 9(1), 2472.