5300 Yaşındaki Ötzi’nin Sesi Canlandırılıyor

İtalyan araştırmacılar bilgisayarlı tomografi yardımıyla, 5,300 yıl önce Alp dağlarında ölen Buzadam Ötzi’nin boğazındaki ses yolunun bir modelini çıkararak, Ötzi’nin sesinin “tınısını ve rengini” öğrenmeyi planlıyor. Böylece dünyanın bilinen en eski mumyasının sesli harfleri nasıl söylediği öğrenilebilecek.

2005’te BBC’nin yayımladığı bir programda Ötzi’yi canlandıran aktör Mark Noble. (Görsel: BBC)

Ses araştırması, Ötzi’nin DNA dizisinin çıkarılmasını takiben geliyor. Buzadam, Bolzano’daki Güney Tyrol müzesinde, steril bir cam kutu içinde, 7 derece sıcaklıkta ve yüzde yüz nem seviyesinde tutulıyor.

Projeyi yöneten San Maurizio Hastanesi’nden Rolanda Füstös, 5,300 yıllık bir mumyayla çalışmanın kendine özgü zorlukları olduğunu söylüyor. “Öncelikle, mumyalanmış vücudun durumu yüzünden manyetik rezonans görüntülemesi (MR) kullanamıyoruz. Diğer bir problem de mumyanın bulunduğu pozisyon. Kolunun boğazında olması, CT (bilgisayarlı tomografi) taramasını çok daha zorlaştırıyor.

“Fakat öngörülmeyen başka zorluklar olmayacağını varsayarsak, gelecek birkaç ay içinde sesini canlandırabileceğimizden oldukça eminim.” Taramalar yapıldıktan sonra, Ötzi’nin sesi Padua’daki Ulusal Araştırma Konseyi’nin laboratuvarlarındaki özel ekipmanlar kullanılarak sentezlenecek.

Dr Füstös “Tabii ki o zamanlar hangi dili konuştuğunu bilmiyoruz. Fakat bence, sesli harflerinin tınısını ve rengini canlandırabilir, ve Sicilya ve Londra’dan iki insanın “a” harfini farklı telaffuz etmesi gibi, Ötzi’nin telaffuzunun da nasıl farklı olacağını anlayabiliriz” diyor.

Bolzano Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen Ötzi. (Görsel: AFP/Getty)

1991 yılında İtalyan Alpleri’nin Ötz vadisinde eriyen buzullar arasında bulunduğundan beri Buzadam Ötzi, bilim insanlarına soyağacından göz rengine, midesindeki parazitlerinden dövmelerine, kan hücrelerinden o zamanki giyime kadar birçok konuda bilgi sağlıyor.

Şu ana kadar antropologlar Ötzi’nin 165 cm boyunda olduğunu, yaklaşık 59 kilo olduğunu ve öldüğünde 45 yaşında olduğunu öğrendi. Ötzi’nin ayrıca 3 kırık kaburgası, bir bağırsak paraziti ve ülsere neden olan H pylori bakterisi olduğu da biliniyor.

Bilim insanları ayrıa Ötzi’nin giydiği kıyafetleri, en son yediği yemekleri, ve kömürle yapılmış nokta ve çizgilerden oluşan dövmelerini keşfetti. Ötzi’nin sanılanın aksine bir kar fırtınasında ölmediği, omzuna isabet eden bir ok ucuyla cinayete kurban gittiği de biliniyor.

Elde edilen tüm bu bilimsel verilere rağmen, bazıları, düzgün bir mezarlığa gömülme hakkına sahip olmak için birinin ne kadar yakın zamanda ölmüş olması gerektiğini sorguluyor.

Ötzi’nin korunmasından sorumlu bilimadamı Dr Albert Zink daha önce bu konuya değindi. “Bu konuda tartışmalar yapıldı, fakat bu adam 5,300 yaşında. Ona saygıyla davranıyoruz. Fakat onu gömecek olsak bile bunu Ötzi’nin kendi geleneklerine göre yapamazdık çünkü nasıl olduklarını bilmiyoruz” diyor Zink.

Independent, Michael Day, 22 Şubat 2016