5.000 Yıl Önce Sahte Kehribar ile Dolandırıcılık

Tarih öncesi İberyalılar, boncuk çekirdeğini ağaç reçineleri ile tekrar tekrar kaplayarak ‘imitasyon’ kehribar üretmiş.

5.000 yıl önce insafsız tacirler, zengin müşterilerini sahte kehribar boncukları ile dolandırmış olabilir.

Sevilla Üniversitesi’nden Carlos Odriozola ile çalışma arkadaşlarınca hazırlanan yeni bir çalışmaya göre, tarih öncesinde İberyalılar, boncukları ağaç reçinesi ile defalarca kaplayarak sahte kehribar üretmiş.

Kehribar boncukların süs olarak ve sembolik açıdan, tarih öncesinde Avrupalılar için ne derece önemli olduğu, yapılan çok sayıda araştırma tarafından doğrulanmıştı. Bu çalışma ise, boncukların üzerinin reçinelerle defalarca kaplanması ile elde edilen, İberyalıların olası “sahte kehribar” boncuklarını ilk kez tartışma konusu ediyor.

(Anadolu’da Vergi Kaçakçılığı, Rüşvet ve Faiz 4000 Yıldır Var)

Araştırmanın yazarları, bu boncukları İspanya’daki iki tarih öncesi yerleşim yerinde ele geçirdi: İkisini, Sevilla’daki geçmişi MÖ 3. binyıla dayanan La Molina yerleşiminde bulunan bir mağara mezarının içinde ve dördünü ise MÖ. 2000’lere tarihlenen, Barselona yakınlarındaki Cova del Gegant mezar alanında.

Kızılötesi spektroskopisi, elektron mikroskobu ile inceleme, X-ışınlarındaki kırılmalar ve spektroskopi gibi yöntemleri kullanarak araştırmacılar, 6 boncuk ile onların kaplamalarındaki kimyasal bileşim ve yapılaşmalarla ilgili çalışmalar yaptı.

Cova del Gegant’dan elde edilen boncukların yumuşakçalarınkine benzer kabukları vardı. Boncuklar ağaç reçinelerinden yapılmış çok katmanlı bir kaplama ile örtülmüştü ve reçine çok büyük bir ihtimalle, bir çam ağacına aitti. Boncuklar, oraya gömülü bireylerin kemik dokusundan gömülme sonrasında çökelmiş olan, kalsiyum içeren beyaz bir tortu ile kaplanmıştı.

(Antik Olimpiyatlarda Hile ve Rüşvet Yaygındı)

La Molina’da elde edilen boncuklar ise kehribar benzeri bir reçine ile kaplanmış bir orta kısmının yanı sıra; en üst iki katında, muhtemelen gömülme sonrasında boncukları kaplamış olan zincifre ve kalsit bulunmaktaydı.

Araştırmacılar, tarih öncesinde kehribarın görece az bulunur ve de yüksek talebe sahip bir ürün olmasından dolayı bu kaplama tekniklerinin, sahte kehribarın saydamlaştırılması, parlatılması, renklendirilmesi gibi işlemlerde kullanıldığı yorumunu yapıyor.

Bununla beraber, her iki mezar yerinde de fildişi, altın ve zincifre gibi egzotik malzemeler bulunmakta ve bireylerin, bu az rastlanan maddeleri neden kehribara alternatif olarak kullandıkları da belli değil.

Araştırmanın yazarları, özellikle de gerçek kehribar boncukların hemen yanı başında sahte kehribar boncukları buldukları Cova del Gegant yerleşim yerinde, insafsız tüccarların daha düşük değerli olan sahte kehribarları kullanarak alıcılarını dolandırmış olabileceklerini tahmin ediyorlar.

(Antik Haritalarda Gerçekte Var Olmayan Adalar Görünüyor)

Yazarlar aynı zamanda, “kehribar” olduğu aşikar olan nesneler üzerinde yapılan kimyasal analizlerinin, buradaki gibi olan İberya yerleşimlerinde, gelecekteki çalışmalarda hatalı kehribar tesbitlerinin oluşmasını engelleyebileceğini öne sürüyor.

Science Daily. 1 Mayıs 2019.

Makale: Odriozola, C. P., Garrido, C. J., Daura, J., Sanz, M., Martínez-Blanes, J. M., & Avilés, M. Á. (2019). Amber imitation? Two unusual cases of Pinus resin-coated beads in Iberian Late Prehistory (3rd and 2nd millennia BC). PloS one, 14(5), e0215469.