41.500 Yıllık Fildişi Kolye, Avrasya’daki En Eski Takı Olabilir

Mamut dişinden yapılmış nokta motifli 41.500 yıllık bir kolye ucu, Avrasya’da modern insanların yapmış olduğu bilinen en eski takı olabilir.

Takının üstündeki süslemelerin Güneş veya Ay’ın döngüleriyle ilişkili olabileceği düşünülüyor.

Bilim insanlarından oluşan bir ekibin buluntuyla ilgili yayınladığı makalede, şu anda iki parça halinde olan kolyenin 2010 yılında Polonya’nın Stajnia Mağarası’nda yürütülen arkeolojik kazılar sırasında bulunduğu ve yapılan son radyokarbon tarihleme çalışmalarının buluntuyu yaklaşık 41.500 yıl öncesine tarihlendiği belirtiliyor.

Ekip yaptığı açıklamada, “Kolyenin dekorasyonu, birbirini düzensiz bir şekilde takip eden 50’den fazla noktalı desenden ve iki tam delikten oluşuyor.” diyor. Bu noktalı desenlerden her birinin başarılı geçen bir avı ya da Ay’ın veya Güneş’in döngülerini temsil edebileceği düşünülüyor.

(Takı Takmamızın Nedenleri Çok Eskiye Dayanıyor)

Araştırmacılar makalede, “Avrasya’da türünün bilinen en eski takı örneği olan bu buluntu, modern Homo sapiens’in Avrupa’da yayılmasıyla doğrudan ilişkili olabilecek bir gelenek için yeni bir başlangıç tarihi oluşturuyor.” diye belirtiyorlar.

İtalya’daki Bologna Üniversitesi’nde kimya profesörü olan, insan evrimi ve radyokarbon tarihleme konusunda uzmanlaşmış çalışmanın baş araştırmacısı Sahra Talamo, “Takı muhtemelen birinin boynuna takılmıştı, ancak emin olamayız.” diyor.

Araştırmacılar, takının anatomik olarak modern insanların dünya çapında ilk kez takı ve diğer vücut süsleme biçimlerini geliştirmeye başladığı bir zamanda yapıldığını belirtiyorlar. Talamo, insanların şu anda neden takı kullanmaya başladıklarının araştırmacıların anlamaya çalıştıkları bir gizem olduğunu söylüyor.

Talamo, “Bu çok güzel bir soru, ancak şu anda fazla bir şey söyleyemeyiz. Homo sapiens’in onları bu kadar harika bir tür haline getiren ne tür bir değişiklikle karşılaştıklarını henüz tam olarak bilmiyoruz.” diyor.

Bulunan takıya ek olarak, takının kalıntılarının yanında bir de bız (nesneleri delmek için kullanılan bir araç) bulundu. At kemiğinden yapılmış bu bızın takıyla aynı zamana tarihlendiği tespit edildi.

Yapılan kazı çalışmaları sayesinde Stajnia Mağarası arkeolojik keşiflerin odak noktası oldu. 2006’dan 2010’a kadar yapılan kazılarda bir dizi Neandertal (Homo neanderthalensis) kalıntısının yanı sıra geç Pleistosen Çağı’na (2,58 milyon ila 11.700 yıl önce) ait büyük bir arkeolojik eser grubu ve Paleolitik veya Neolitik dönemden kalma bozkır-tundra hayvan kalıntıları ve eserleri ortaya çıkarıldı.

Kazıda bulunan arkeolojik eserlerle ilgili araştırmalar halen devam ediyor.

Live Science. 25 Kasım 2021.

Makale: Talamo, S., Urbanowski, M., Picin, A., Nowaczewska, W., Vazzana, A., Binkowski, M., … & Hublin, J. J. (2021). A 41,500 year-old decorated ivory pendant from Stajnia Cave (Poland). Scientific reports, 11(1), 1-11.