405 Kilometrelik Gizemli “Moğolistan Seddi” İlk Kez İncelendi

Günümüzde Moğolistan’daki surlar, muhtemelen Moğol orduları nedeniyle Çin’de yaşanan paniğe bağlı olarak aceleyle inşa edilmiş.

Çin Seddi’nin Moğolistan’a uzanan bir bölümü ilk kez analiz edilerek araştırmacıların bu devasa yapının tarihi ve işlevi hakkında bazı spekülatif bilgiler sunmalarına olanak tanındı. 405 kilometreye uzanan sur, kavisli yönü nedeniyle “Moğol Yayı” olarak adlandırılıyor.

Çin ile Moğolistan arasındaki sınıra kabaca paralel uzanan antik sur, Sukhbaatar Eyaletinden, kış sıcaklıklarının genellikle -25 santigrat dereceye kadar düştüğü kuzeydoğu Moğolistan’daki Dornod Eyaletine kadar uzanıyor. Yeni çalışmanın yazarları, “Bu surun ölçeğine ve karmaşıklığına rağmen, tam olarak ne zaman, kimin tarafından ve hangi amaçla inşa edildiği belli değil” diyor.

Topraktan bir duvar, hendek ve 34 yapıdan oluşan sur ve yapısından 11. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar uzanan bazı tarihi kayıtlarda bahsediliyor, ancak araştırmacılar henüz daha doğru bir kronoloji sağlayamıyor.

(İlgili: Çin Seddi’ni ‘Biyokabuklar’ Ayakta Tutuyor)

Çalışma yazarları, “Moğol Yayı’nın büyüklüğüne rağmen mevcut akademik söylemde büyük ölçüde göz ardı edildiğini” belirterek, suru ve onunla ilişkili yapıları analiz etmek için uydu görüntülerini, Çin atlaslarını ve Sovyet haritalarını doğrudan saha gözlemleriyle birleştirdi.

Çalışmanın en çarpıcı bulgusu, Moğol Yayı’nın çok sayıda büyük boşluk içermesiydi; bu da onun aceleyle inşa edildiğini ve bu nedenle hiçbir zaman tam olarak güçlendirilmediğini gösteriyor.

“Sistemdeki güvenlik açığı noktaları olan boşlukların olası bir açıklaması, Moğol Yayı’nın Jin hanedanlığının son yıllarında beklenen işgalci Moğol ordularına karşı bir savunma olarak aceleyle inşa edilmiş olması.”

Surun yaşıyla ilgili belirsizliğe rağmen, inşaatın MS 1200 civarında Moğolların Jin bölgesini hızla istila etmesiyle aynı zamana denk gelmesi muhtemel görünüyor, bu da surun bir tür panik içinde inşa edildiği hipotezini güçlendiriyor. Ancak çalışmanın yazarları, görüş ve önerilerinin kesin olmadığını ve yalnızca teori olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtiyorlar.

Araştırmacılar tarafından sunulan alternatif bir fikir ise Moğol Yayı’nın hiçbir zaman askeri bir işleve hizmet etme amacı taşımadığı, insanların ve sürülerinin hareketlerini kontrol etmekle, belki de vergilendirme gibi diğer sivil işlevlerle ilişkili olduğu yönünde. Bu teoriyi destekleyen kanıtlar, duvarın o kadar da iyi bir bariyer olmadığı, ileri karakolların çoğunun çevredeki manzara üzerinde çok az görünürlük sağlayan etkisiz konumlara yerleştirildiği gerçeğinden geliyor.

Çalışmanın yazarları sonuç olarak şu anda Moğol Yayı’nın amacına ilişkin kesin bir açıklama yapamıyor, ancak önümüzdeki arazi sezonunda bazı yapılarda daha kapsamlı kazılar yapmayı planlıyorlar.

“İlerideki çalışmalar, hem duvarın yapım tarihlerini, hem de kullanım süresini belirlemeye yardımcı olacak ve bu alanlarda bulunan insanların faaliyetlerine ışık tutacak.”

IFL Science. 29 Aralık 2023.

Makale: Fung, Y. T., Gantumur, A., Wachtel, I., Chunag, A., Zhang, Z., Fenigstein, O., … & Shelach-Lavi, G. (2023). Unraveling the Mongolian Arc: a Field Survey and Spatial Investigation of a Previously Unexplored Wall System in Eastern Mongolia. Journal of Field Archaeology, 1-18.