400.000 Yıllık Diş Plağı İnsan Kaynaklı Hava Kirliliğini Gösteriyor

Tel Aviv yakınlarındaki geç Alt Paleolitik Döneme tarihlenen Qesem mağarasında 400,000 yıllık insan dişlerindeki plak, yemek kanıtları ve olasılıkla solunum rahatsızlığına neden olan maddelere dair kanıtlar bulundu. Quaternary International dergisinde yayınlanan araştırma, erken Paleolitik insanlarının ne yediği, ve Qesem mağarasında soludukları havanın kalitesi hakkında direk kanıtlar sunuyor.

Qesem mağarasından insan azı dişleri. Görsel: Prof. Israel Hershkovitz, Tel Aviv University.

Kömür de olmak üzere, diş plağında bulunan solunum rahatsızlığına neden olabilecek maddeler, mağaranın içinde her gün et kızartılmasından ileri gelen duman teneffüsüne bağlı olabilir. Dumana bağlı gelişen bu hava kirliliği, erken insanların sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye neden olmuş olabilir.

Araştırmayı yapanlardan Prof Gopher, “Daha önce bu kadar eski insan dişlerinin üstündeki plaklar incelenmedi, bizim de beklentimiz oldukça düşüktü. Fakat uluslararası bir ekip ve birçok farklı yöntem kullanarak plak içinde kalmış birçok madde bulduk. Mağara 200,000 yıl boyunca kapalı kaldığı için, dişler ve diş plağı da olmak üzere herşey çok iyi korunmuş durumda” diyor.

Qesem mağarasından insan dişleri. Görsel: Prof. Israel Hershkovitz, Tel Aviv University

İncelenen diş plaklarından üç önemli bulgu elde edildi: mağara içindeki ateşlerden kömür, esas olarak bitkilere dayanan bir beslenme, ve dişleri temizlemek için kullanılan -ya da hammaddelerin kalıntıları olan- lifler.

Prof Barkai, daha önce İspanya’daki El Sidron mağarasında diş plağı araştırmaları yapıldığını fakat bunların sadece 40,000-50,000 yıl önceye kadar gittiğini belirtti. “Dünyanın ilk ev içinde yapılan barbekülerinin, sağlık üstünde olumsuz etkileri olduğuna dair ilk kanıtları bulduk” diyor Prof Barkai.

“Qesem’de yaşayan insanlar sadece ateşin faydalanmıyordu. Eti içerde kızartmaları, bize ateşi kontrol altına alabildiklerini ve ateşle yaşadıklarını gösteriyor.”

Qesem mağarasından gömülmüş hayvan kemikleri. Görsel: Ruth Blasco

“Bu, dünya üzerinde ilk insan eliyle ortaya çıkmış kirlilik vakalarından biri. Bir yandan teknolojiye ihtiyaç duyarken, bir yandan da onun neden olduğu kirliliği soluyoruz. 400,000 yıl önce Qesem mağarasındaki bu örnek, gelişimin de bir maliyeti olduğunun muhtemelen ilk örneklerinden biri”

Araştırmacılar ayrıca diş plaklarında, yemiş ya da tohumlardan gelmiş olabilecek çok az miktarda yağ asidi, ve küçük nişasta parçacıkları buldu.

Qasem mağarasından 300,000 yıllık bir umumi ocak. Görsel: Ran Barkai, Tel Aviv University

Prof Barkai “Mağarada yaşayanların hayvan yediğini ve her şeyinden faydalandığını biliyoruz. Hayvanları avlıyor, kesiyor, kızartıyor, kemiklerini kırarak iliğini çıkarıyor, hatta kesilmiş kemikleri çakmaktaşı aletlere şekil vermek için balta olarak kullanıyorlardı.”

“Şimdi tükettikleri hayvan eti ve yağı yanında, beslenmelerinin bitkiye dayalı kısmına dair küçük de olsa direk kanıtımız var. Bu insanların beslenmeleri ve avlanma ve toplama uygulamalarının her yönü hakkında bir fikre sahibiz.” Diş plağı içinde araştırmacılar ayrıca, dişleri temizlemek için kullanıldığını düşündükleri bitkilere ait bitki lifleri keşfettiler.

Prof Barkai “Bulgularımız çok nadir, bu dönemden benzer bir keşif hiç yok. Kömür ve nişasta bulguları bu insanların nasıl yaşadığına dair daha kapsamlı bir fikir veriyor, ve buna direkt olarak dişlerden ulaştık.” diyor.

Qasem mağarası 2014 kazıları. Görsel:. Ran Barkai, Tel Aviv University.)

American Friends of Tel Aviv University.

Makale: Hardy, K., Radini, A., Buckley, S., Sarig, R., Copeland, L., Gopher, A., & Barkai, R. (2016). Dental calculus reveals potential respiratory irritants and ingestion of essential plant-based nutrients at Lower Palaeolithic Qesem Cave Israel. Quaternary international, 398, 129-135.