4.000 Yıllık Mezar, Kadınların Hükümdar Olduğunu Gösteriyor

Araştırmacılar, son keşiflerin, devlet iktidarının neredeyse tamamen erkek egemen toplumların bir ürünü olduğu fikrini zayıflatabileceğini söylüyor.

Gümüş bir taç da dahil olmak üzere süslü takılar koleksiyonu, yaklaşık 4.000 yıl önce günümüz İspanya’sında gömülen bir kadının, bir devleti komuta etmiş olabilecek çevredeki toprakların hükümdarı olduğunu öne sürüyor.

Yönetici sınıfın kadınları, İber Yarımadası’nın güneydoğusunda MÖ 2200-1550 yılları arasında gelişen bir toplum olan El Argar’ın yönetiminde önemli bir rol oynamış olabilir. El Argar, varlığının son iki yüzyılı içinde, Batı Akdeniz’in ilk devlet örgütü haline gelmişti.

Bunlar, iki kişi ve çok sayıda değerli eşya içeren soylu mezarının (Mezar 38) içeriğini analiz eden bir araştırmaya öncülük eden araştırmacılar tarafından ulaşılan sonuçlar.

(Peru’da Silahlarıyla Gömülmüş 9.000 Yıllık Kadın Bulundu)

Mezar, 2014 yılında Pliego, Murcia’daki La Almoloya arkeolojik alanında, daha sonra saray gibi bir binanın yönetim salonu olduğu belirlenen yerin altında keşfedildi.

Çalışmanın koordinatörlerinden Vicente Lull, “La Almoloya ve soylu mezarı, Bronz Çağı boyunca Avrupa’da ortaya çıkan ilk devlet toplumlarının yöneten sınıfına ve sembolik nesnelerine bir bakış sağlayan arkeolojik buluntulara sahip.” diyor.

Çalışma, arkeologlara El Argar’daki yönetici sınıfın siyasi ve ekonomik gücü hakkında bir fikir veriyor.

Büyük bir pişmiş toprak kapta bulunan gömütte iki kişi vardı: 35-40 yaşlarında bir erkek ve 25-30 yaşlarında bir kadın. Yanlarında, çoğu gümüşle yapılmış veya süslenmiş ve neredeyse tamamı kadına ait 30 kadar değerli ve prestijli nesne vardı. Mücevherler ve kişisel nesnelerden oluşan eksiksiz bir repertuarın içinde şunlar vardı: bilezikler, kulak memesi tıkaçları, kolyeler, spiraller ve hayvan ürünleri içeren kaplar. En göze çarpan parça, kadının başında bulunan gümüş bir diadem.

La Almoloya’da bulunan ve El Argar’daki zengin kadınların mezarlarında 19. yüzyılda bulunan diğer dört diadem ile ilgili ayrıntılı bir çalışma, hepsinin dikkat çekici bir şekilde tekdüze olmasına rağmen son derece özel parçalar olduğuna işaret ediyor.

Bu diademler, birkaç yıl önce kazılan başka bir Argaric bölgesi olan Tira del Lienzo’da yakın zamanda keşfedilenler gibi bir gümüşçü atölyesinde üretilmişti.

Araştırmanın yazarlarından Cristina Rihuete, “Bu diademlerin tek çeşit olması olağanüstü. Bu kadınlar için yapılmış sembolik nesnelerdi, dolayısıyla onları egemen yönetici sınıfın simgesel öznelerine dönüştürüyorlardı.” diyor.

“Her parça benzersiz, Brittany, Wessex ve Unetice gibi diğer bölgelerin yönetici sınıfına veya Mezar 38 için çağdaş MÖ 17. yüzyılın doğu Akdeniz’ine ait cenaze nesneleri ile karşılaştırılabilir.”

Araştırmacılara göre, diademlerin özel bir önem taşıdığı El Argar’ın seçkin kadınlarının mezarlarında bulunan cenaze eşyalarının zenginliği, bu kadınların bazı yerleşim yerlerinin yönetiminde oynadıkları seçkin rolün bir göstergesidir. . Bu, Argar toplumunun doğum yeri ve bölgedeki en ilgili siyasi ve ekonomik gücün merkezi olan La Almoloya’daki durum.

Kadınlar hükümdar mıydı, yoksa onlar tarafından giyilen iktidar amblemleri yalnızca sembolik değere mi sahipti? Araştırma ekibinin ilgilendiği soru bu. Verdikleri yanıt ise büyük olasılıkla yönetici oldukları yönünde:

“Argarik toplumunda, egemen sınıfların kadınları diademlerle gömülürken, erkekler kılıç ve hançerle gömülüyordu. Bu adamlarla birlikte gömülen cenaze eşyaları daha az nicelik ve nitelikteydi. Kılıçlar, siyasi kararları güçlendirmek için en etkili aracı temsil ettiğinden, ideolojik meşrulaştırma ve belki de hükümet bazı kadınların elinde kalmış olsa da, El Argar egemen erkekleri bir çeşit yürütme rolü oynamış olabilirlerdi.”

Biyolojik olarak ilişkisizler

Max Planck Enstitüsü’nde yapılan genetik analizlere göre, Mezar 38’de gömülen bireyler çağdaştı ve MÖ 17. yüzyılın ortalarında eşzamanlı veya birbirine yakın zamanlarda olarak öldüler. Akraba değillerdi, ancak yanlarında gömülü bulunan bir kızları vardı. Kadının kaburgalarında ölüm anında akciğer enfeksiyonu olduğunu gösterebilecek işaretlerle birlikte birkaç doğuştan anormalliği vardı. Bu arada, erkeğin kemiklerinde de muhtemelen ata binme gibi aşırı fiziksel aktiviteye işaret eden yıpranma ve aşınma vardı.

900 günlük ücret değeri

Mezar 38’in metal objeleri nicel olarak da öne çıkıyor. Gümüşün toplam ağırlığı yaklaşık 230 gramdı ve bu, Babil hükümdarı Hammurabi zamanında MÖ 18. yüzyılın ilk yarısında (El Argar ile çağdaş) kullanılan bir para birimi olan 27,5 şekele eşdeğerdi. Dolayısıyla, La Almoloya’da bulunan gümüş, günlük 938 civarında ücret ödemek veya 3350 kg arpa satın almak için yeterli olmalıydı.

Özellikle, her iki kişi tarafından giyilen üç orta boy gümüş spiralin ortalama ağırlığı 8.44 gramdır ve bu da Mezopotamya şekelinin (8.33 g) ağırlığına denkti. Dahası, Mezar 38’de bulunan diğer gümüş spirallerin ağırlıkları, pratik olarak bu rakamın kesirlerine veya çarpımlarına denk geliyordu.

Çalışmanın ortak yazarı Roberto Risch, “Bu rastgele bir dağılım olabilir veya standartlaştırılmış bir ağırlık sistemini ve çağdaş Doğu örneklerini yansıtan ölçümleri gösterebilir. Bunu belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var, ancak gümüş spirallerin arkasındaki bir metrik sistemi tespit etme olasılığı, El Argar’daki baskın sınıf tarafından uygulanan ekonomik kontrolün kapsamının bir başka göstergesi.” diyor.

Argarik bölgeleri arasında siyasi birlik

El Argar’da bulunan mezarların aksine, bu mezarların hangi mekana yerleştirildiklerine dair hiçbir bilgi bulunmuyor, Mezar 38’deki cenaze eşyaları ve diadem, konumlarını mimari bir ortamda yorumlama imkanı sunuyordu.

Projenin eş direktörü Rafael Micó, “La Almoloya’nın ‘parlamentosu’ gibi önemli bir yere gömülü sembolik nesnelerin varlığı, MÖ 17. yüzyılda bu toplumun son döneminde Argarik bölgeleri arasında siyasi birliği temsil edebilir. Bina, gömülmelerden kısa bir süre sonra çıkan yangında tahrip olmuş.” diyor.

El Argar toplumu ve La Almoloya’nın önemi

El Argar toplumu, İber Yarımadası’nın güneydoğusunda MÖ 2200’den 1550’ye kadar gelişti ve kent merkezleri ve anıtsal yapılar, gelişmiş bir iş bölümü, bireyler arasındaki cenaze masraflarında belirgin asimetrilere sahip bina içi gömüler, sınıf temelli bir devlet toplumu bağlamında siyasi sınırlar ve kurumsallaşmış şiddet ile erken bir Bronz Çağı toplumunu temsil ediyor. En önemli yerleşim yerleri El Argar, La Bastida ve La Almoloya.

Araştırmacılar tarafından 2014 yılında kazılan La Almoloya’daki Mezar 38’in keşfi, sitenin eşsiz arkeolojik zenginliğine işaret ediyor. Bu toplumun altı yüzyıldan fazla bir süredir gelişmesine yardımcı olan ayrıcalıklı, stratejik bir konumdu. Siyasi işlevlere sahip bir bina ve Mezar 38 de dahil olmak üzere yapılan keşifler, El Argar’ın siyasi topraklarında bir siyasi ve ekonomik güç merkezi olarak önemini doğruladı. La Almoloya’da bulunan diadem, İspanya’da korunan tek diadem.

Autonomous University of Barcelona. 10 Mart 2021.

Makale: Lull, V., Rihuete-Herrada, C., Risch, R., Bonora, B., Celdrán-Beltrán, E., Fregeiro, M., . . . Micó, R. (2021). Emblems and spaces of power during the Argaric Bronze Age at La Almoloya, Murcia. Antiquity, 1-20.