27.000 Yıl Önce İnsanların Kış Hazırlığı: Stratejik Geyik Avı

Tarihöncesi avcı-toplayıcılar, kış için yiyecek ve giysi sağlamak amacıyla stratejik olarak ren geyiklerinin bol olduğu bölgeleri hedef almış.

Yeni arkeolojik kanıtlara göre, Geç Gravettian döneminde yaşayan insanlar, 27.000 yıl önce silahlar ve kasaplık ekipmanlarıyla şimdiki Çekya’daki Bohemya eteklerindeki av alanlarına seyahat ediyorlardı. Burada, kışın geri dönmeden önce onlara et, yağ, kemik ve boynuz gibi değerli kaynaklar sağlayacak yeterli sayıda ren geyiği bulacaklarını biliyorlardı.

Arkeologlar tarafından yürütülen araştırma, Gravettian avcılarının uzun mesafeler içinde göç eden ren geyiği sürülerini takip etmediklerini, ren geyiği avlamak için yılın en uygun zamanı olan sonbaharın başlarında nispeten hareketsiz nüfusları hedef aldıklarını ortaya koyuyor.

Çalışmanın başyazarı Dr. Alex Pryor, “Ren geyiği, tarihöncesinin insanı için önemli bir av türüydü; et, kritik deri altı ve ilik yağları ve giysi olarak kullanılan postlar sağlıyordu” diyor. “ Bu postların niteliği mevsime göre değişiyordu, özellikle de kürk uzunluğunun giysilerin ne kadar sıcak ve taşınabilir olacağını belirlediği post açısından. Bu da sonbaharda ren geyiği avlamaya önem verilmesini ve o dönemde ren geyiği bulunabileceği tahmin edilen herhangi bir yerin son derece cazip olmasını sağlıyordu.”

(İlgili: İlk Çoban Toplulukları Çeşitli Hayvancılık Stratejileri Uyguluyordu)

Araştırma, Prag’ın yaklaşık 50 kilometre batısında yer alan Lubná VI adlı bir av-kasaplık alanına odaklanıyor. Bölge, 1890’lı yıllardan beri arkeolojik ilgi odağı olmuştu, ancak Lubná VI 2006 yılında keşfedildi ve o zamandan beri birçok kazıya konu oldu.

2018 yılında gerçekleştirilen kazılarda taş aletler, kemikler ve iki ocak bulundu ve bu keşifler en az yedi ren geyiğinin kalıntılarını ve birkaç diğer hayvan türünün izlerini ortaya çıkardı. Kemiklerden birinin radyokarbon tarihlemesi, bu bölgenin yaklaşık 27.500-27.100 yıl önce faaliyet göstermiş olduğunu ortaya koydu ve aletlerin en az 120 km uzaklıktaki güneybatı Polonya veya Saksonya’dan geldiği tespit edildi.

Araştırma için ekip, 21 dişi stronsiyum, oksijen ve karbon izotop analizine tabi tuttu. Bu teknik, bilim insanlarının hayvanın otladığı bölgeye dair ipuçları elde etmesini sağlıyor. Dişlerden 11’i ayrıca hayvanın öldüğü mevsimi belirlemek amacıyla test edildi.

Sonuçlar, modern ren geyiği sürülerinin aksine, uzun mesafe göçlerine dair çok az kanıt olduğunu ve ren geyiklerinin çoğunun Bohemya-Moravya yaylalarının eteklerinde ve Bohemya Kretase düzlüklerinde yaşadığını ortaya koydu. Bazı ren geyiklerinin bu iki bölge arasında mevsimsel göç ettiği tespit edildi.

Dr. Pryor, “Sonuçlar, ren geyiklerinin tüm yıl boyunca avlanmaya uygun olduğunu, ancak bahar ve yaz aylarında Kretase düzlüklerinden ek hayvanların göç ettiğini ortaya koyuyor” diyor

Diş taşlarının analizi üç hayvan için mümkün oldu ve üçünün de sonbaharda veya kış başında öldüğünü gösterdi.

Dr. Pryor, sonuçların ren geyiklerinin Orta Avrupa ortamına ilk kez uyum sağladığını gösterdiğini ve insan avcıların bunu anladığını söylüyor.

Dr. Pryor, “Bu Lubná avcıları, doğudan gelerek, sonbaharda avlanmak için uygun bir zaman olduğunu bildikleri ve et ile postları işlemek için gerekli aletlere sahip oldukları bir bilgiyle silahlanmışlardı. Bu durum, avcıların sadece rastgele bir şekilde karşılaştıkları avları takip etmekten daha öte bir düzeyde mevsimsel ve lojistik bir stratejiye sahip olduklarını gösteriyor” diyor.

University of Exeter. 18 Eylül 2024.

Makale: Pryor, A., Nesnídalová, T., Šída, P. et al. (2024). Reindeer prey mobility and seasonal hunting strategies in the late Gravettian mammoth steppe. Archaeol Anthropol Sci 16, 123.