2000 Yıllık Ünlü Antikythera Batığında İnsan Kemikleri Bulundu

Taşıdığı kargo ile zaten oldukça ünlü olan Antikythera batığında bulunan insan kemikleri, batıkla beraber suya gömülen kurbanın DNA dizilimine dair önemli bilgiler verebilir.

Arkeologlar batığı inceliyor. f: Michael Tsimperopoulos, EUA/WHOI/ARGO

Bilinen en eski hesap makinesi, hatta bilgisayar olarak anılan Antikythera mekanizmasının bulunduğu 2000 yıllık batıkta insan kemikleri bulundu. Bulunan kemiklerin, 2000 yıl önceki felakette ölen denizcinin genetik profilini oluşturmaya yardım edebileceği düşünülüyor.

Aslında Antikythera batığında ilk defa insan kemiği bulunmadı. İnsan kemikleri daha önce bulunduğunda bilim, DNA dizilimi yapabilecek kadar gelişmiş değildi. Yunan Kültür Bakanlığı ile beraber kazıları yürüten Massachusetts merkezli Woods Hole Okyanusografik Enstitüsü, eğer kemiklerde yeterince korunabilmiş DNA varsa, bu kemiklerin geminin batmasıyla ölen denizcinin etnik ve coğrafi kökeni hakkında önemli bilgiler verebileceğini belirtiyor.

Batıktan çıkartılan insan kemikleri. f: Michael Tsimperopoulos, EUA/WHOI/ARGO

Kemikleri bulunan kişinin adı Pamphilos olabilir

Bulunan insan kemiklerinin sahibine “Pamphilos” takma adı takıldı. 20’li yaşlarının başında bir erkek olduğu düşünülen bu şahıs takma adını, batıkta bulunan erotik sahneli bir şarap kupasının üstüne kazınmış  “Pamphilos” isminden aldı. Pamphilos ismi antik Yunan’da oldukça yaygın bir isimdi ve “Herkesin arkadaşı” anlamına geliyordu. Üstünde isim yazan kupanın bu kişiye ait olup olmadığı bilinmiyor fakat gemide seyahat edenlerden birinin adının Pamphilos olduğu kesin olarak belirtiliyor. Pamphilos, Anadolu’dan çıkan Antikythera gemisinde Roma’ya doğru seyrediyordu fakat Girit ve Mora adalarının arasından geçerken felakete uğradı. MÖ. 1. yüzyılda gerçekleşen bu felaket, geminin batmasına ve kargonun suya dağılmasına sebep oldu. Arkeologlar Pamphilos’un gemi batarken içinden çıkamadığını ve aniden toprağa gömülmüş olabileceğini söylüyor. Aksi takdirde kemiklerin çoktan gitmiş olacağı belirtiliyor. Geçtiğimiz yüzyılda dalgıçlar tarafından bulunana dek 1900 yıl boyunca orada kaldı. Kurtarma operasyonlarında göz kamaştırıcı bronz ve mermer heykeller, süslü cam ve kaplar, altın mücevherat ve sansasyonel Antikythera mekanizması bulundu.

Batıkta bulunan kafatası. f: Michael Tsimperopoulos, EUA/WHOI/ARGO

Arkeologların, atalarımızın geçmişte yaptığı objeler aracılığıyla geçmişi incelediğini söyleyen Woods Hole arkeologlarından Brendan Foley, “Antikythera batığıyla, gemiyle seyahat etmiş ve ölmüş bu insanın arasında direkt olarak bağlantı kurabiliyoruz.” diyor.

Antik dönemin şimdiye kadar bilinen en zengin batıklarından olan Antikythera batığı, geçtiğimiz yüzyılda Yunanistan’ın güneyindeki küçük bir ada olan Antikythera adası yakınlarında bulundu. Batığın içinde bulunan binlerce eserin ve heykellerin yanısıra, aynı zamanda Antikythera düzeneği adı verilen astronomik bir “hesap makinesi” bulundu.

Batıktaki kaplar. f: Michael Tsimperopoulos, EUA/WHOI/ARGO

Antikythera Düzeneği

17 Mayıs 1902’de bir Yunan arkeolog, korozyona uğramış bronz ve tahtadan yapılmış bir antik eser üzerinde dişli çarklar olduğunu fark etmişti. Eser daha sonra Antik Yunan dünyasının en gelişmiş astronomik düzeneği olarak görülen Antikitera düzeneği olarak ünlendi.

MÖ. 2. yüzyılda yapılan düzenek otuzdan fazla bronz dişli çarktan oluşuyordu. Düzenek, Girit ve Mora yarımadası arasında bulunan bir yük gemisi batığından çıkarıldı. Mekanizma, astronomik olayların zamanlarını ve konumlarını, güneş tutulmalarını, Olimpiyatların zamanlarını hesaplamak için kullanılan bir çeşit hesap makinesi, hatta en erken bilgisayar olarak anılıyor.

The Associated Press. Nature. The Guardian.