18 Kilometrelik Kayıp Maya Yolu LiDAR Sayesinde Keşfedildi

Lazer taramaları, 1.200 yıl önce Maya şehirlerini birbirine bağlayan 18 kilometre uzunluğundaki kayıp yolun izlerini ortaya çıkardı. 

Dev sacbé (Maya dilinde beyaz yol), yakın zamanda LiDAR donanımlı drone’ları Yucatán eyaletindeki Puuc bölgesi üzerinde gezinmesi için kullanan Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü (INAH) tarafından keşfedildi. 

Bölgenin yaklaşık 190 hektarının taramasından sonra arkeologlar, Maya şehirleri Uxmal ve Kabah arasında uzun bir yol olabileceğini düşündü. Yeni keşfedilen yol, muhtemelen şehirlerin en parlak dönemini yaşadığı MS 700 ile 950 yılları arasında 250 yıldan fazla bir süre boyunca iki yerleşim birimini birbirine bağlıyordu.

Uxmal’deki Kahin Piramidi ve Kabah’daki geniş Codz Poop* sarayı dahil olmak üzere bu büyük şehirlerin büyük arkeolojik kalıntıları bugün hala varlığını sürdürüyor. Bir zamanlar Uxmal’de 25.000 kadar insan yaşıyordu ve yağmur tanrısı Chaac’ın pek çok sembolik motifi ve heykelinin yer aldığı son derece süslü sokaklarda dolaşıyordu.

Uxmal ve Kabah hakkında oldukça bilgi olmasına rağmen, arkeologların şimdiye kadar bu ikisini birbirine bağlayan mega otoyol hakkında pek fazla fikri yoktu. 

Söz konusu yol, yüzyıllar önce Maya dünyasını birbirine bağlayan daha büyük bir ağın sadece bir kolu. Puuc bölgesindeki diğer iki Maya şehri olan Nohpat ve Chetulix alanlarından geçen başka bir yol olduğu biliniyor. Ayrıca 2020 yılında Cobá ile Yaxuná arasında, iki şehri ve aracı Puuc bölgesinde yaşayan binlerce insanı birbirine bağlayan başka bir yol keşfedildi.

Bu keşifler, arkeolojide devrim yaratmaya ve uzun süredir kayıp olan yapıların yeniden keşfedilmesine yardımcı olan uzaktan algılama teknolojisi olan Işık Tespiti ve Uzaklık Tayini anlamına gelen LiDAR tarafından mümkün kılındı. Teknoloji, normalde bitki örtüsü tarafından gizlenebilecek mesafeleri ölçmek ve nesnelerin şekli ve özellikleri hakkında, kesin ve üç boyutlu bilgiler sağlamak için lazer ışığı kullanıyor.  

LiDAR görüntüleme yolların yanı sıra, karmaşık ve genişleyen imparatorlukların ortaya çıkarılmasına da yardımcı oldu. Arkeologlar, günümüz Guatemala’sının yağmur ormanlarında evler, büyük saraylar, tören merkezleri ve piramitler de dahil olmak üzere 61.000’den fazla Maya yapısının varlığını doğrulamak için bu görüntüleme teknolojisini kullandı.

Tıpkı günümüz Meksika’sının Puuc bölgesindeki yerleşim yerleri gibi bu yerleşim yerleri de birbirleriyle fazlasıyla iç içeydi. LiDAR görüntüleme, 177 kilometre antik yolla birbirine bağlanan 964 adet birbirine bağlı yerleşimden oluşan, daha önce bilinmeyen bir Maya uygarlığının kalıntılarını ortaya çıkardı. 

Tüm bu bulgular, Kolomb öncesi dünyanın, Avrupalıların gelişiyle 17. yüzyılda zamansız sona ermesinden önceki yüzyıllarda zengin ve son derece karmaşık bir yer olduğunu net bir şekilde hatırlatıyor.

*Codz Poop: Maya dilinde Codz Poop, “Yuvarlanmış Kaplama” anlamına geliyor. Yağmur tanrısı Chaac’ın burnunun çengel gibi yuvarlanmış taş maskesiyle süslenen yapıtın cephesi aynı zamanda “Maskeler Sarayı” olarak da biliniyor.

IFL Science. 4 Aralık 2023.