1.700 Yıllık Müzik Enstrümanı Bulundu ve Hala Çalışıyor!

Ağız arpı geçtiğimiz günlerde Rusya’nın Altay Dağları bölgesinde keşfedildi ve bin yıldan çok daha uzun bir süre sonra bile hala müzik çalabiliyor!

F: Andrey Borodovsky, The Siberian Times

Arkeologlar Rusya’da keşfedilen eski bir ağız arpının hala ses çıkardığını doğruladıklarında çok mutlu oldular.

Bu enstrüman, güney-orta Rusya’nın dağlık Altay Cumhuriyeti bölgesindeki Chultukov Log 9 ve Cheremshanka adlı iki bölgede, arkeologlar tarafından keşfedilen beş ağız arpından birisi.

Rus Bilimler Akademisi’nin Sibirya şubesindeki Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü’nden Profesör Andrey Borodovsky, “Ben bizzat kendim, Cheremshanka’dan gelen arpı çaldım.” diyor. Bu buluntuları 20 yıldan uzun süredir araştırıyor ve Cheremshanka ağız arplarından birinin hala müzik yapabilecek durumda olduğunu söylüyor.

(En Eski Çalınabilir Enstrüman: 9000 Yıllık Flütü Dinleyin)

Büyük ihtimalle ustalar aletleri inek veya atların kaburga parçalarından oluşturuyorlar ve Hunların Asya’yı kontrol ettiği döneme yani 1.700 yıl önceye ait olduğu düşünülüyor. O dönemde bölgeye yerleşen kabileler, günümüzde Moğolistan, Kazakistan, Kuzeydoğu Çin ve güney Rusya üzerinden Orta Asya’ya yayılmış göçebelerdi. Borodovsky’nin çaldığı ağız arpı yaklaşık 4,3 inç (yaklaşık 11 cm) uzunluğunda ve 3,3 inç (yaklaşık 8,5 cm) genişliğindedir.

Altay zanaatkârları tarafından yapılan aletler, Orta Asya’da bulunan diğer eski aletlerden farklı. Moğolistan’daki ustalar ve Rusya’nın Tuva bölgesi, geyik boynuzları gibi farklı malzemeler ile ağız arpları yapıyorlardı. Ayrıca, yaklaşık 40 yıl önce Güney Sibirya’da geyik boynuzlarından yapılmış bir ağız arp parçası da bulundu.

Yakın zamanlarda Rusya’da bulunan ağız harpleri bir milenyum yıl önce yapılmış ve çalışmış olsa da, dünyanın bilinen en eski müzik aletlerine kıyasla oldukça modern görünüyorlar – Güney Almanya’da bir mağarada bulunan kuş kemiğinden ve mamut fildişinden yapılmış 43.000 yıllık flütler.

(43.000 Yıllık Dünyanın En Eski Enstrümanı Neandertal Flütünü Dinleyin)

Ağız arpını çaldıktan sonra, Borodovsky, sesinin Rönesans dönemi aleti olan flajelo ( Ağaç üflemeli çalgılardan, tahta-tıkalı flüt ailesine dahil bir çeşit flüt. Tüpünün ağız kısmı tıka ile kapatılmıştır, bundan arta kalan bir üfleme boşluğu vardır; tıpkı blok flütteki gibi) gibi olduğunu düşündüğünü söylüyor.

National Geographic. Heather Brady. 11 Ocak 2018