Modern İnsan 45.900 Yıl Önce Levant’taydı ve Avrupa’ya Buradan Yayıldı

Lübnan’daki Ksâr ‘Akil kaya sığınağında bulunan deniz kabuklarının birçok farklı yöntem kullanılarak yapılan analizi, Üst Paleolitik aletleri kullanan modern insanların en az 45,900 yıl önce Levant’ta bulunduğunu kanıtladı. Ksâr ‘Akil Orta Doğu’da Üst Paleolitik aletlerle ilişkilendirilen modern insan fosillerinin bulunduğu az sayıdaki yerleşimden biri.

Phorcus turbinatus kabukları. 1) tüm bir örnek 2)Üst Paleolitik insanının yemeğe erişmek için tepesini ayırdığı bir örnek. Görsel: M. Bosch

Araştırmacılar, tarihöncesi insanların yediği Phorcus turbinatus türündeki yumuşakça kabuğundaki karbonatların radyokarbon analizini yaptı. Bölgede 45,900 yıl önce modern insanların varlığını kanıtlayarak araştırma, modern insanın Avrupa’dan önce burada bulunduğunu ve Levant bölgesinin Avrupa yayılma için bir koridor görevi gördüğünü açıpa çıkardı.

Modern insanın Afrika’dan Avrasya’ya geçişinin zamanlaması arkeologlar, paleoantropologlar ve genetikçiler arasında hararetle tartışılmaya devam edilen bir konu. Modern insanlar ne zaman Avrupa’ya geldi ve hangi yolla geldi? Levant bölgesi Üst Paleolitik insanlarının yayılmasına yardım eden bir koridor muydu? Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nde Profesör Jean-Jacques Hublin “Buradaki sorun, hem Levant’ta hem de Avrupa’da, Üst Paleolitik ile bağdaştırılan çok az insan kalıntısı olması” diyor.

“Ksâr ‘Akil’ın önemi, alandaki Üst Paleolitik alet takımıyla ilişkilendirilen iki modern insan fosili bulunmasından ileri geliyor. Bu fosiller orjinal araştırmacılar tarafından Ethelruda ve Egbert olarak isimlendirilmiş” diyor araştırmanın baş yazarı Max Planck’tan Marjolein Bosch. Araştırmacılar PNAS dergisinde bu iki fosil için yeni tarihler ileri sürüyor. Groningen Üniversitesi İzotop Araştırması MErkezinden van der Plicht, “Analizlerimiz Egbert’in 43,000 yıl önce, Ethelruda’nın da en az 45,900 yıl, belki de daha önce yaşadığını gösteriyor. Yani Ethelruda bütün Avrupalı modern insan fosillerinden daha önceye tarihleniyor” diyor.

Bosch, Ethelruda ve Egbert’le birlikte bulunan alet takımlarının benzerlerinin hem Levant’ta hem de Avrupa’da bulunduğunu belirtiyor: “Bu benzer alet takımları ve Orta Doğu’daki daha erken tarihler, Orta Doğu’dan Avrupa’ya olan nüfus yayılmasının 55,000 işa 40,000 yıl önce gerçekleştiğini gösteriyor” diyor Bosch.

Araştırmacılar, 49 türe ait ortalama 3500 deniz kabuğunu inceledi. İnceleme sonunda en iyi korunan kabukların, tarihöncesi insanlar tarafından yemek olarak tüketilmek üzere toplanan yumuşakçalar olduğu görüldü. “Örneğin, Phorcus turbinatus yumuşakçalarının Üst Paleolitik insanları tarafından yendiğini biliyoruz çünkü kabuklarının tepesi, eti dışarı çıkarabilmek için sıklıla kesilmiş” diyor Max Planck’tan Marcello Mannino.

Levant’ta kabukları radyokarbon analiziyle tarihlendirmek hep çok zor olmuştur. Van der Plicht “Genel olarak, kabukların radyokarbon tarihlendirmesi hala gelişmekte olan bir teknik, ve bu zamana kadar orijinal konteksinden ve derinliğinden şaşmış örnekleri tarihlemenin güvenilir bir yolu yoktu” diyor.

Mannino “Biz bu sorunla baş edebilmek için radyokarbon ve biyokimysal analizleri birleştirdiğimiz bir yöntem geliştirdik” diye açıklıyor. York Üniversitesi’nden Beatrice Demarchi bu tekniklerden birinin, kabuk karbonatlarının kristal yapısında hala korunmuş olan aminoasit(protein)leri inceleyen “intra-kristal protein diyagenezi” tekniği olduğunu belirtti. Bu analizlerin birleşimi, araştırmacıların Ksâr ‘Akil için güvenilir bir kronoloji önermesine yardımcı oldu .

Araştırma, Üst Paleolitik aletleri kullanan insanların, Avrupa’daki herhangi modern insan fosilinden daha önce, Levant’ta bulunduğunu kanıtlıyor. Jean-Jacques Hublin “Bu da Levant’ın Afrika’dan Avrasya’ya geçen insanlar için bir koridor olduğunu düşündürüyor” diyor.

Max Planck Gesselschaft
Makale: Bosch, M. D., Mannino, M. A., Prendergast, A. L., O’Connell, T. C., Demarchi, B., Taylor, S. M., … & Hublin, J. J. (2015). New chronology for Ksâr ‘Akil (Lebanon) supports Levantine route of modern human dispersal into Europe. Proceedings of the National Academy of Sciences, 112(25), 7683-7688.