Kapadokya’nın En Önemli Kiliselerinden Üzümlü Kilisesi Tahrip Ediliyor

Nevşehir’in Derinkuyu ilçesinde, 19. yüzyıla ait Rum kilisesi olan Üzümlü (Theodoros Trion) Kilisesi’nin duvarları sprey boya yazılarla doldu.

Ayastefanos Antlaşması gereği Osmanlılar tarafından savaş tazminatı karşılığı olarak Sultan Abdulmecid döneminde yapılan ve Selçuklu mimarisinden etkilenildiği sanılan Aziz Theodoros Trion Kilisesi’nin duvarları sprey boyalarla yazılan yazılardan gözükmüyor.

Bölgenin önemli Rum yerleşimlerinden biri olan 19. yüzyıla ait Üzümlü Kilise olarak da bilinen Aziz Theodoros Trion Kilisesi’nin bir de çan kulesi bulunuyor.

Aziz Theodoros Trion kilisesi, mimari plastik bezemelerinin zenginliği ve anıtsal duvar resimlerindeki yüksek kalite işçiliği ile dikkat çekmekte. Fakat günümüzdeki kilisenin dış duvarları olduğu gibi içindeki bezemeler ve freskler de tahrip olmuş durumda. Duvar resimlerinden kubbede olanında, Pantokrator(Kainatın Efendisi) İsa figüründe altın yaldız kullanılması da bu resmi özel kılıyor. Bölgedeki yaşlıların anlattığına göre, 1950’lerde yerleşimin kaymakamı avlanma merakı yüzünden güvercinlerin yanısıra duvar resimlerini de tahrip etmiş.

Aziz Theodoros Trion Kilisesi’nin taçkapısını çevreleyen kemerde salkım ve üzüm, bitkisel motifler var. Kitabelik kısmının iki yanında yer alan rozetlerde ise azizler tasvir edilmiş.

Kilisenin Yunanca kitabesinde, “Ayios Theodoros Trion’un bu çok kutsal kilisesi, İmparator Sultan Abdülmecid Han zamanında, onun yüksek iradesi ile Aziz İkonion (metropoliti) Neofitos Efendi’nin teşviki ile ve burada (Malakopi) ikamet eden Hristiyanların bağışları ile Haldiaslı başmimar Kiriako Papadopoulos Efendi’nin zahmetleriyle inşa edilmiştir. Ayios Theodoros’a ithaf edilmiş ve kutsanarak açılmıştır. Ki onun (Ayios Theodoros) vasıtalarıyla Allah bu memleketi bütün tehlikelerden korusun. Amin. Sene 1858 Mayıs 15…” ifadeleri yer alıyor.

Kilisenin ön kısmında 3 bölümlü bir narteksi bulunuyor. 3 apsisi var. Bunlar dışa taşkın, içten yarım daire ve dışardan çok cepheli. Apsis ve naos kısmının üzeri kubbelerle örtülmüş. Yapı düzgün kesme taş malzemeli. Cephesi sağır kemerlerle ve hac biçimli pencerelerle hareketlendirilmiş.

jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2009/cilt26/sayi_2/249-277.pdf
agos.com.tr/tr/yazi/4007/kapadokyanin-en-buyuk-kilisesi-kaymakamligin-oldu
derinkuyu.bel.tr/sayfashow.php?id=40
cappadociaexplorer.com/detay.php?cid=1&id=851
KORAT, Gürsel, “Taşkapıdan Taçkapıya Kapadokya”, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003.