Tarihöncesi Yamyamlığın Tek Nedeni Açlık Değildi

İnsan eti, diğer et türlerinden daha az besleyici. Yeni bulgular, atalarımızın yamyamlığının arkasında karmaşık sosyal motivasyonlar olabileceğini gösteriyor.

Birtakım tarih öncesi bölgelerde bulunan yamyamlık kanıtı atalarımızın yanısıra Neandertaller gibi diğer homininlerin de bazen birbirlerini yediğini gösteriyor. F: Nikola Solic/Reuters/Corbis

Araştırmalar, tarih öncesi insanlardaki yamyamlığın, açlıktan daha çok toplumsal nedenlerden ötürü olmasının daha muhtemel olduğunu gösteriyor.

Tarih öncesi toplumlarda kesik izleri, diş izleri, kırılma izleri gibi yamyamlık belirtileri, Fransa, Belçika, İspanya gibi ülkeler de dahil olmak üzere birçok arkeolojik alanda bulunuyor. ayrıca Neandertallerin ve Homo antecessor’lerin de zaman zaman yamyamlık yaptığı biliniyor.

Ancak yamyamlığın ne kadar yaygın olduğu ve ne ölçüde beslenme ihtiyacını karşıladığı tartışmaya açık; bazı bölgelerde bu uygulamanın ritüel amaçlı yapıldığına dair de bulgular vardı.

Yapılan yeni bir araştırma, yamyamlığın açlıktan daha çok karmaşık sosyal motivasyonlar nedeniyle yapılmış olabileceği fikrini destekliyor.

İnsan vücudunun besin değerini hesaplayan Brighton Üniversitesi’nden insan evrimi uzmanı James Cole, 66 kilogram ağırlığındaki yetişkin bir erkeğin, 32,000 kalorilik iskelet kası, 376 kalorilik böbrekli ve 128 kalorilik dalağı ile birlikte yaklaşık 144,000 kalori ettiğini ortaya çıkardı.

Ancak arkeolojik alanlarda bulunan ve üzerinde kesik izleri olan hayvan türlerinin besin değerleri daha fazla. Örneğin bir mamutun iskelet kası 3,600,000 kalori, bir atın 200,100 kalori, ala geyiğin 163,680 kalori. Ancak Saiga antilopunun kalori miktarı insanlarla eşit olup, iskelet kası 31.500 kaloriyi içeriyor.

Araştırmanın baş yazarı Cole, tüm bu sonuçlardan insanların hiç de besleyici olmadığını söylüyor. “Görece küçük hayvanlarız ve çok etli ve yağlı da değiliz.”

Cole, “Erken homininler tarafından yenen kuş ve tavşan gibi küçük hayvanların düşük kalori miktarlarına rağmen, homininlerin kavga edip koşabildikleri ve öldürülmekten kurtulmanın yollarını düşünebildiği için yamyamlığı tercih etmek çok daha zor olacaktı.

Cole, analizin modern erkek insanların küçük bir grubunun besin değerine dayandığını kabul ederken, Neandertallerin daha kaslı olduğunu belirtiyor. Cole, bu araştırmanın, yamyamlığın çeşitli motivasyonlar sonucu yapıldığı sonucuna çıktığını söylüyor ve bunun illa ki ritüel değil, sosyal nedenler de olabileceğini aktarıyor.

Olasılıklar arasında yamyamlığın bir tür fırsatçılık olabileceği, kişilerin doğal sebeplerden öldüklerinde yenmeleri veya bölge savunması ile bağlantılı olabileceği yer alıyor.

Durham Üniversitesi’nde Paleolitik arkeoloji profesörü Paul Pettitt, bonobolar ve şempanzeler de dahil olmak üzere primatların da yamyamlık yaptığına dair kanıtların olduğunu söylüyor.

10,000 Yıl Önce İspanya’daki Avcı Toplayıcılar Yamyamlık Yapıyordu

Meksika’da 2700 Yıllık İnsan Eti Pişirme Tarifi Ortaya Çıktı

Modern İnsanlar 15.000 Yıl Önce Birbirini Yiyordu


The Guardian. 6 Nisan 2017.

Makale: Cole James. (2017). Assessing the calorific significance of episodes of human cannibalism in the Palaeolithic. Scientific Reports.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login